2024 Зохиолч: Harry Day | [email protected]. Хамгийн сүүлд өөрчлөгдсөн: 2024-01-31 14:12
Хүн яагаад гэмт хэргийн хохирогч болдог вэ? Энэ нь үхлийн аюултай осол, нөхцөл байдлын давхцал, нүгэл, харгислалын "дээд эрх мэдлийн шийтгэл" эсвэл үүнд төрөлхийн эсвэл олдмол урьдал нөхцөл байдал уу?
Криминологи, хууль зүйн сэтгэл судлалын чиглэлээр гэмт хэргийн нөхцөл байдал, шалтгаан, нөхцлийг илүү нарийвчлан ойлгохын тулд хохирогчийн хувийн шинж чанарыг, тухайлбал гэмт хэрэг үйлдэхээс өмнө эсвэл түүний зан авирын онцлогийг харгалзан үздэг. гэмт хэрэг Жишээлбэл, яллагдагчийн эрүүгийн үйлдэл нь хохирогчийн хууль бус, болгоомжгүй, хайхрамжгүй үйлдлээс үүдэлтэй байж болзошгүй (цаашид би хуулийн нэр томъёог орхиж, "гэмт хэргийн хохирогч" гэсэн нэр томъёог ашиглах болно). Хохирогчийн зан байдал нь гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн хэсгийн объектив шинж тэмдгүүдийг илэрхийлдэг бөгөөд яллагдагчийн гэм буруугийн байдалд нөлөөлж, заримдаа бүр үүнийг үгүйсгэдэг.
Гэмт хэргийн золиос болох эрсдэлтэй хүмүүс янз бүрийн байдлаар биеэ авч явдаг: түрэмгий эсвэл өөр өдөөн хатгасан; идэвхгүй, хүчирхийлэлд өртөх; гэмт хэрэгтнүүдийн заль мэх эсвэл энгийн болгоомжгүй байдлын талаархи ойлголт дутмаг байгааг харуул. Тэдний зан авир нь хууль ёсны эсвэл эсрэгээрээ гэмт хэрэг үйлдсэн, бүр гэмт хэргийн шинжтэй байж болох бөгөөд гэмт хэргийн механизмд оруулсан хувь нэмэр нь хамгийн бага бөгөөд тодорхой нөхцөлд шийдвэрлэх чадвартай байдаг.
Түрэмгий хохирогчид. Энэ бүлэг нь хүчирхийлэл үйлдэгч болон бусад хүмүүст (түрэмгий хүчирхийлэгчид) халдлага үйлдэх, эсвэл доромжлох, гүтгэх, дээрэлхэх гэх мэт бусад хэлбэрээр түрэмгийлэх зорилготой хохирогчдоос бүрддэг. Идэвхтэй хохирогчид. Энэ бүлэгт зан авир нь халдлага, зөрчилдөөнтэй холбоо тогтоох хэлбэрээр холбогдоогүй боловч хохирол учруулсан хохирогчдыг оролцуулдаг. хүчирхийлэгч, хайхрамжгүй өөрийгөө үйлдсэн … Санаачлагад өртсөн хохирогчид. Энэ бүлэгт зан төлөв нь эерэг боловч хохирол учруулдаг хохирогчид багтдаг: албан тушаалын идэвхитэй, нийгмийн статусын хувьд идэвхтэй, хувийн чанараас шалтгаалан идэвх санаачлагатай байдаг. Идэвхгүй хохирогчид. Энэ бүлэгт эсэргүүцэл үзүүлэхгүй, гэмт этгээдийг янз бүрийн шалтгаанаар эсэргүүцдэг хүмүүс багтана: эсэргүүцэх чадваргүй (байнгын эсвэл түр), эсэргүүцэх чадвартай. Шүүмжлэлд өртөөгүй хохирогчид. Энэ бүлэгт болгоомжгүй байдал, амьдралын нөхцөл байдлыг зөв үнэлэх чадваргүй байдлаа харуулсан хүмүүс багтана: боловсролын түвшин доогуур, оюун ухаан багатай, насанд хүрээгүй, өндөр настай, өвчтэй, түүний дотор сэтгэцийн өвчтэй, тодорхой бус шүүмжлэлгүй чанарууд.
<зураг анги =" title="Зураг" />
Гэмт хэргийн золиос болох эрсдэлтэй хүмүүс янз бүрийн байдлаар биеэ авч явдаг: түрэмгий эсвэл өөр өдөөн хатгасан; идэвхгүй, хүчирхийлэлд өртөх; гэмт хэрэгтнүүдийн заль мэх эсвэл энгийн болгоомжгүй байдлын талаархи ойлголт дутмаг байгааг харуул. Тэдний зан авир нь хууль ёсны эсвэл эсрэгээрээ гэмт хэрэг үйлдсэн, бүр гэмт хэргийн шинжтэй байж болох бөгөөд гэмт хэргийн механизмд оруулсан хувь нэмэр нь хамгийн бага бөгөөд тодорхой нөхцөлд шийдвэрлэх чадвартай байдаг.
Түрэмгий хохирогчид. Энэ бүлэг нь хүчирхийлэл үйлдэгч болон бусад хүмүүст (түрэмгий хүчирхийлэгчид) халдлага үйлдэх, эсвэл доромжлох, гүтгэх, дээрэлхэх гэх мэт бусад хэлбэрээр түрэмгийлэх зорилготой хохирогчдоос бүрддэг. Идэвхтэй хохирогчид. Энэ бүлэгт зан авир нь халдлага, зөрчилдөөнтэй холбоо тогтоох хэлбэрээр холбогдоогүй боловч хохирол учруулсан хохирогчдыг оролцуулдаг. хүчирхийлэгч, хайхрамжгүй өөрийгөө үйлдсэн … Санаачлагад өртсөн хохирогчид. Энэ бүлэгт зан төлөв нь эерэг боловч хохирол учруулдаг хохирогчид багтдаг: албан тушаалын идэвхитэй, нийгмийн статусын хувьд идэвхтэй, хувийн чанараас шалтгаалан идэвх санаачлагатай байдаг. Идэвхгүй хохирогчид. Энэ бүлэгт эсэргүүцэл үзүүлэхгүй, гэмт этгээдийг янз бүрийн шалтгаанаар эсэргүүцдэг хүмүүс багтана: эсэргүүцэх чадваргүй (байнгын эсвэл түр), эсэргүүцэх чадвартай. Шүүмжлэлд өртөөгүй хохирогчид. Энэ бүлэгт болгоомжгүй байдал, амьдралын нөхцөл байдлыг зөв үнэлэх чадваргүй байдлаа харуулсан хүмүүс багтана: боловсролын түвшин доогуур, оюун ухаан багатай, насанд хүрээгүй, өндөр настай, өвчтэй, түүний дотор сэтгэцийн өвчтэй, тодорхой бус шүүмжлэлгүй чанарууд.
Приверженцы психоаналитической парадигмы объясняют предрасположенность стать жертвой наличием бессознательного чувства вины или стыда и желания быть наказанным, а также проекцией собственных агрессивных импульсов на преступника, что может приводить к его вынужденной агрессивной реакции, и, таким образом, к опосредованному удовлетворению этих импульсов.
Люди, сознательно или бессознательно избирающие социальную роль жертвы (установка на беспомощность, нежелание изменять собственное положение без вмешательства извне, низкая самооценка, запуганность, повышенная готовность к обучению виктимному поведению, усвоению виктимных стереотипов со стороны общества и общины) чаще вовлекаются в различные криминогенные кризисные ситуации с подсознательной целью получить как можно больше сочувствия, поддержки со стороны, оправданности ролевой позиции жертвы.
Существует научное направление, которое занимается изучением жертв преступления - виктимология. Зарождение этого научного направления связывает с такими авторами как Ганс фон Гентиг и Бенджамин Мендельсон.
В отечественной виктимологии существует такой термин как виктимность (или виктимогенность), т.е. приобретенные человеком физические, психологические, социальные черты и признаки, которые, могут сделать его предрасположенным к превращению в жертву преступления. Другими словами, это особое свойство пострадавшего от преступления лица, состоящее в его предрасположенности стать, при определенных обстоятельствах, жертвой преступления.
Принято выделять психологические аспекты виктимности (специальную виктимность) и виктимность общую, связанную с полом, возрастом, социальной ролью и социальным статусом жертвы.
Например, в ряде исследований установлено, что:
▪ жертву убийства характеризуют неосмотрительность, чрезмерная рискованность, конфликтность, склонность к агрессии, эгоцентризм, злоупотребление спиртным, зачастую жертва знакома с преступником ▪ жертвы истязаний в большинстве случаев знакомы с преступником и находятся в той или иной зависимости от него (жена, сожительница, ребенок, мать); по характеру они часто слабовольны и не имеют устойчивых жизненных позиций, сформированных интересов, порой ведут аморальный образ жизни, нередко их социальный статус выше статуса истязателя ▪ жертвы мошенников чрезмерно доверчивы, некомпетентны, легковерны, в ряде случаев жадны или испытывают материальные трудности, нередко суеверны.
Подвергая тщательному анализу список черт жертв разных категорий преступлений, можно привести так же массу примеров, когда жертвами могут становится и лица, не обладающие указанными чертами.
Отдельно хочу остановиться на данных относительно жертв сексуальных преступлений, как наиболее изученной категории.
В свое время, М. Амиром была предложена концепция так называемой способствующей жертвы, которую автор разработал на основании изучения ряда дел по изнасилованию. В частности, Амир использовал термин «изнасилования, спровоцированного жертвой». «Провокацию» можно обнаружить в случаях, когда жертва, с точки зрения насильника, дала неявное согласие на секс или позволила поместить себя в опасную или уязвимую ситуацию. В частности, исследователь предложил относить к «провокациям» употребление алкоголя, согласие сесть в машину незнакомого мужчины, согласие на ту или иную форму сексуального взаимодействия, а также недостаточно решительное сопротивление насильнику. Амир заключил, что «так или иначе, жертва всегда является причиной преступления».
Позже этот список черт жертв сексуальных преступлений был дополнен другими авторами:
отсутствие чувства безопасности, чувство собственной незащищенности (со стороны семьи, государства, общества в целом); неразборчивость в знакомствах; эксцентричность; черты фатализма; робость, скромность, нерешительность и страх, делающие жертву неспособной оказать сопротивление насильнику; личностная незрелость, инфантильность; выраженная податливость внушению; наличие «плохой репутации»; легкомысленность, отсутствие опыта половых отношений.
Женщины чаще становятся объектом сексуальной агрессии из-за своей половой принадлежности. Кроме того риск стать жертвой сексуальных преступлений связан с зависимым положением женщины от мужчины, связанным с контекстом культурных, социально-экономических и политических отношений, а также неблагоприятными условиями воспитания и наличием опыта насильственных отношений в родительской семье.
Было предложено различать два вида виктимного поведения, связанного с половыми преступлениями:
- провоцирующее (толчковое) поведение жертвы, порождающее у преступника уверенность в доступности партнерши;
- благоприятствующее поведение жертвы подразумевает морально небезупречное, облегчающее изнасилование поведение потерпевшей, формирующее у преступника предположение о возможности совершения полового акта с ее согласия.
Развитие концепции способствующей жертвы привело к другой крайности, а именно расширению списка «провоцирующего» поведения, когда флирт с мужчиной, случайное знакомство и совместное проведение досуга с малознакомым мужчиной, слишком броская манера в одежде и пр. стали рассматриваться как виктимное поведение.
В результате, в адрес приверженцев этой концепции было брошено обвинение в том, что таким образом узаконивается мужская агрессивность и ущемляется половая свобода женщины:
«Единственная возможность для женщины-жертвы избежать обвинений - это жить в постоянном страхе, что каждый мужчина может оказаться насильником»
«Единственный нужный ингредиент для изнасилования, спровоцированного жертвой, - это воображение насильника»
«Представление о том, что жертвы домашнего и сексуального насилия «провоцируют» мужчин на совершение насилия, то есть, фактически, заслуживают своей виктимизации, принадлежит к патриархальному менталитету, который в действительности и лежит в основе таких преступлений. Обсуждение роли жертвы в совершённом в отношении неё насилии отвлекает внимание от структурных причин насилия над женщинами».
«Провоцирующие» факторы поведения жертвы в действительности являются таковыми не объективно, а в восприятии преступника. Используя категорию «провоцирующее поведение жертвы» (или «виктимное поведение»), мы тем самым оправдываем преступника».
Бидний бодлоор бэлгийн гэмт хэргийн хохирогч нь эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд байдаг ч энэ нь үргэлж тийм байдаггүй. Эрчүүдийн эсрэг бэлгийн гэмт хэрэг бас өргөн тархсан боловч бусад эрчүүдийн хүчирхийлэлд өртөх магадлал өндөр байдаг. Гэсэн хэдий ч энэ сэдэв огт байдаггүй юм шиг бараг ариусгагдаагүй болно.
Гэмт хэрэг үйлдэх нь хохирогчийн биеэ авч явах байдлаас шалтгаалж магадгүй гэсэн таамаглалыг хохирогчийг буруутгах гэж ихээхэн шүүмжилдэг.
Хохирогчийг буруутгах эсвэл хохирогчийг буруутгах - гэмт хэрэг, хүчирхийлэл, ослын хохирогчийг түүний эсрэг үйлдсэн зөрчил, гай зовлонг бүрэн буюу хэсэгчлэн хариуцах.
"
"Эрт дээр үеэс үргэлжилж буй хамгийн хор хөнөөлтэй хандлагын нэг бол ёс суртахууны хариуцлагаас зайлсхийх бидний зуршил юм. Хүн бодит байдлыг үл тоомсорлохыг хичээдэг. Хүсэл мөрөөдөл, хар цагаан, муухай байдал гоо үзэсгэлэн, шударга бус байдлыг зохих ёсоор нь харуулдаг." (Мартин Лютер Кинг)
Зөвлөмж болгож буй:
Хохирогч байхаа яаж зогсоох вэ, эцэг эхийн маань буруу юу вэ, хүүхдүүдийг яаж баярлуулах вэ
Эх сурвалж: Лабковский бага наснаасаа эцэг эхийн түрэмгийллийн улмаас бий болсон сэтгэлзүйн урвалыг бүрмөсөн устгаж, эрүүл хүнийг бий болгож чадна гэдэгт итгэлтэй байна. Москвагийн алдартай сэтгэл судлаач Михаил Лабковский эрүүл хүмүүс нейротик өвчнөөс юугаараа ялгаатай болохыг, яагаад таашаалтайгаар амьдрах хэрэгтэйг маш тодорхой тайлбарлаж өгчээ.
Хариу аваагүй хайр ба мазохизм - Хэргийн үргэлжлэл
"… Өнөөдөр би нохойгоо зүүдлэв. Бид зугаалахаар явлаа, гэнэт Рич тасарч, оосортойгоо гудамжинд нохойн хурим хийхээр яарав. Би орилж, дуудаж, араас нь гүйсэн - тэр нүднээс алга болох хүртэл эргэж харалгүй гүйсэн. Энэ нь маш муу болж, зүрх минь хүчтэй цохилж, түүнийг дахиж хэзээ ч харахгүй юм шиг санагдсан.
Миний хүүхэд дээрэлхэх гэмт хэргийн золиос болсон
Би энэ нийтлэлийг хамт ажилладаг Анна Карповичтэй хамт бичиж байна. Сэтгэл түгшсэн ээжүүд, ялангуяа өсвөр насны хүүхдүүдийн ээжүүд бидэнд ихэвчлэн бичдэг. Өнөөдөр бид эдгээр асуултуудын нэгэнд хариулахыг хүсч байна. "Миний хүүхдийг сургууль дээр дээрэлхдэг, гэхдээ энэ сэдвээр ярихаас татгалздаг.
Дотоод хориглох сэтгэл зүй. Хэргийн сэдэвчилсэн танилцуулга. 2-р хэсэг
Жирэмслэлтийг хориглосон тохиолдлын дүн шинжилгээ. Тиймээс, найз нөхөд, би саяхан эхлүүлсэн сэдвийг үргэлжлүүлж байна. Өмнөх нийтлэлдээ би гэрлэлтийн аз жаргалыг дахин давтахыг хориглосон маш сонирхолтой, үнэмшилтэй хэргийг танилцуулсан бөгөөд үүнийг арилгаснаар үйлчлүүлэгч хоёр дахь удаагаа бүх үзүүлэлтээр гэнэт гарч ирсэн байнгын шинж тэмдгээс ангижрах боломжтой болсон юм.
Хохирогч болох амархан уу
Хохирогч байх нь тийм ч дур булаам биш юм шиг санагддаг. Үнэндээ хэн үргэлж өөрийгөө арчаагүй мэт мэдрэх дуртай вэ? Гэсэн хэдий ч олон хүн энэ үүргийг үе үе гүйцэтгэдэг. Хохирогч ямар давуу талыг эрэлхийлж, нэг байхаа хэрхэн зогсоох вэ? Би саяхан ихэнх хүмүүсийг Аврагч, Хавчигч, Хохирогчийн дүрд оруулдаг нийгмийн харилцааны загвар болох Карпман гурвалжингийн тухай ярьж, Аврагч гэж хэн болох, яагаад ийм хүн байх нь тийм ч сайн биш байгаа талаар дэлгэрэнгүй ярьсан.
